تجربه کاربری (UX) دقیقا چیست؟ آموزش مفهوم و اصول تجربه کاربری

تجربه کاربری (UX) دقیقا چیست؟

تجربه کاربری که به آن UX یا User Experience نیز گفته می شود به احساس کاربر در زمان استفاده از یک محصول، اپلیکیشن، سیستم یا سرویس اشاره دارد. منظورمان چیست؟ بگذارید بیشتر توضیح بدهیم. UX یک عنوان کلی است برای سنجش مواردی مانند اینکه کاربر با چه کیفیتی می تواند مسیر خود را در صفحه سایت یا حین استفاده از محصول پیدا کند، کار کردن با ابزارهای سایت تا چه اندازه ساده است، سرعت بالا آمدن آن چقدر است، محتوایی که در صفحات به نمایش درمی ‌آیند تا چه حد با فعالیت اصلی سایت سازگار هستند و مواردی از این دست. در یک کلام خاطره ای که استفاده از یک محصول مجازی یا فیزیکی معمولا در ذهن کاربر می ماند را UX می نامند.

تجربه کاربری یعنی چه؟

تجربه کاربری اصلا مفهوم مخوف و پیچیده ای نیست. فقط کمی جامع و گسترده است. UX یک سفر همه جانبه و مسیری است که کاربر در زمان استفاده از یک محصول طی می‌کند. البته تجربه کاربری دقیقا همه کنش و واکنش هایی که کاربر با محصول خواهد داشت را شامل نمی شود و بیشتر بر کلیت و میزان کارآمدی سیستم برای مخاطب محصول تمرکز دارد. در واقع هر گونه ارتباط کوچک میان مشتری و شرکت تولید کننده محصول و به زبان ساده تر انسان و کامپیوتر در دایره تجربه کاربری قرار می‌گیرد. همچنین ممکن است در تجربه کاربری (User Experience) مخاطبان مختلف جنبه‌ های متفاوتی از کارکرد محصول دیده شود.

تفاوت UI و UX چیست؟

اگر چه UI و UX همیشه همراه یکدیگر به چشم می خورند، اما در واقعیت 2 مفهوم کاملا متفاوت هستند. UI یا User Interface به هر چیزی گفته می شود که کاربر حین برخورد با محصول با آن مواجه می شود. دکمه ها، طراحی و چیدمان عناصر در صفحه، فیلدها، راهنمای پیج و مواردی از این دست را باید از بخش های UI دانست. رابط کاربری مانند کاکپیت یک هواپیما، ریموت کنترل وسایل مختلف یا اتاق فرمان است. هر آنچه کاربر می بیند، لمس یا روی آن کلیک می کند مربوط به UI می شود. در حقیقت به پوسته ظاهری محصول و آن گونه که آن کالا یا سرویس از سوی کاربر احساس می شود رابط کاربری می گویند.

اما در مقابل تجربه کاربری (User Experience) مفهوم وسیع تر و اساسی تری نسبت به UI دارد. UX عناصر بیشتری نیز در مقایسه با رابط کاربری دارد و در مجموع محدوده عمیق تری را شامل می شود. در واقعیت می توان UI را بخشی را UX به حساب آورد. تجربه کاربری همه آنچه به ارتباط کاربر با محصول و تجربه او از استفاده از آن تا مراحل پیش تولید، جایگاه محصول در چرخه فعالیت کاربران و گام های پیش و پس از بهره برداری را شامل می شود. به علاوه تجربه کاربری چرخه تغییر محصول طبق نیاز کاربران و شرکت را به مرور زمان نیز نشان می دهد.

اصول طراحی UX چه هستند؟

تجربه کاربری همواره بر هر چه کارآمدتر و لذت بخش تر کردن سفر مشتری طی تمام مسیر استفاده از محصول تمرکز دارد. این موضوع با برجسته کردن ارزش هایی که محصول ایجاد می کند، راه حل هایی که ارائه می دهد، مزایا و ظرفیت های بالقوه آن برای مشتریان فعلی آغاز می شود و البته پیشنهاد ارزشمند به مشتریان نیز برای بازار هدف به روشنی مشخص خواهد شد.
برای موفقیت در بازار هدف، تجربه کاربری ارزش محصول را به شکلی قابل شناسایی و دسترسی نمایش می دهد. به عنوان مثال استفاده از متن های روشن و شفاف، عکس های محصول و طراحی مسیری ساده برای شناخت قابلیت های آن را می توان از جمله این تلاش ها معرفی کرد.

مرحله بعدی تشویق و ترغیب مشتریان و کاربران به تعامل با شرکت و محصول و استفاده از آن است. موردی که مستلزم فراهم آوردن یک تجربه ابتدایی روشن و بی دردسر و برنامه ریزی گام به گام شفاف خواهد بود. کاربران باید بتوانند حتما در سریع ترین زمان ممکن کار با محصول را شروع و ارزش آن را درک کنند، حتی اگر آن محصول توسط برترین و بزرگ ترین شرکت ها معرفی شده باشد.

از این مرحله به بعد طراحان تجربه کاربری اصلاح و بهینه کردن تعامل کاربران با محصول را ادامه می دهند، نکات منفی و مشکلات را کنار می زنند و گام های لازم برای استفاده از محصول متناسب با وظایف مختلف را کوتاه و ساده می کند. وقتی محصول به بلوغ رسید تجربه کاربری می تواند در همان مرزهای تعریف شده برای محصول توسعه پیدا کند و قابلیت های مرتبط و جدیدی را به آن بیفزاید. امکاناتی که به طور مستقیم روی افزایش ارزش محصول و خرید آن همچنین ارتقاء رضایت مندی اثرگذار هستند. بهینه سازی محصول همچنین می تواند تثبیت آن و تهیه محتوای راهنمای قوی تر جهت استفاده را نیز شامل شود.

البته همه این اهداف تنها در شرایطی به دست می آیند که نگاه دقیقی به دنیای واقعی و نیاز مشتری وجود داشته باشد. اگر واقع بین نباشید همه نقشه هایتان خیلی راحت نقش بر آب می شوند. یکی از مهم ترین چالش ها در راه تثبیت محصول و بهینه سازی آن درک نیاز مشتریان و این نکته است که آنها قصد انجام چه کاری را دارند یا در واقعیت چگونه فکر و از محصول استفاده می کنند. اگر بتوان ذهن کاربران و مشتریان را خواند طراحی UX با پیشرفت بیشتری دنبال خواهد شد.

طراح UX دقیقا چه می کند؟

طراحان تجربه کاربری با استفاده از ابزارهایی برای سنجش نیاز و علایق کاربران و انجام آزمون های مختلف به علاوه طراحی بخش های گرافیکی، چینش المان ها در صفحه، زبان و ادبیات متن ها کار طراحی UX را آغاز می کنند. آنها ممکن است گاهی از کدینگ در محدوده HTML/CSS کمک بگیرند. مشخص کردن خطوط قرمز، طراحی نمونه اولیه، لوگو، دکمه ها یا حتی متن هایی که قرار است در محصول نهایی مورد استفاده قرار بگیرند نیز از مراحل ابتدایی طراحی تجربه کاربری هستند.

برای اینکه طراحان با تجربه مشتریان از استفاده از محصولات شرکت درک درستی پیدا کنند ممکن است مصاحبه هایی با مشتریان فعلی ترتیب و حتی نمونه اولیه محصول یا چیزی شبیه به آن را در مقابل این افراد قرار بدهند و تجربیات شان را ارزیابی کنند. وقتی UX آماده شد، کار طراحان به اتمام نمی رسد. آنها حالا باید روی سنجش کارایی، تحلیل نتایح و حتی برگزاری یک تست گسترده متمرکز شوند.

وقتی محصول به صورت رسمی مورد بهره برداری قرار می گیرد، طراحان با استفاده از ابزارهای تحلیلی سعی می کنند به درک عمیق تری از مسیری برسند که مشتری حین استفاده از محصول طی می کند. همچنین آنها می کوشند چرخه های موفق و مشکلاتی که سر راه کاربر برای استفاده بهتر از محصول وجود دارد را شناسایی کنند.

طراحان تجربه کاربری همچنین یک «دستور زبان مجازی» برای محصول تعریف خواهند کرد و طراحی یا انتخاب آیکون ها، تایپوگرافی ها و هر سرنخی که موجب ماندگاری برند برای همیشه در ذهن کاربران می شود را مد نظر قرار می دهند. آنها همچنین سادگی و شفافیت زبان مجازی طراحی شده برای محصول را می سنجند تا مطمئن شوند تجربه کاربری برای همه مخاطبان ساده و قابل فهم و در تمام مسیر استفاده از محصول با ثبات و یکسان است. باید هوای کم سوادترین مشتریان را نیز داشت.

{{ پیشنهاد می کنم مقاله بهینه سازی نرخ تبدیل را که مرتبط با بحث تجربه کاربری است را نیز مطاله فرمایید. }}

طراحی UX برای مدیران تولید چه مزایا و ارزش هایی ایجاد می کند؟

طراحی تجربه کاربری و مدیریت تولید 2 روی یک سکه هستند. تجربه کاربری هوای محصول را دارد و مدیریت محصول بر نگهداری هر چه بهتر از تجارت شرکت متمرکز است. البته بر خلاف 2 روی یک سکه، این 2 جایگاه شغلی با یکدیگر نقاط مشترک زیادی هم دارند.

مدیران تولید بر «چه چیزی؟» و طراحان تجربه کاربری (UX) بر «چگونه؟» متمرکز هستند. مدیران محصول به دنبال یافتن بازار هدف، مشکلاتی که محصول قرار است آنها را حل کند، ظرفیت های لازم برای حل این مشکل ها، مدل تجاری و ارزشمندی محصول هستند. اما در مقابل طراحان تجربه کاربری می کوشند به این پرسش ها پاسخ دهند که چگونه می توان اجزای مختلف محصول را توسعه داد و کاربران چگونه حین استفاده از محصول دست به اقدام می زنند.

بدون تجربه کاربری، مدیران تولید باید خودشان روی همه جنبه های محصول، تجربه استفاده از آن توسط مشتریان، طراحی رابط کاربری و مواردی مثل اینها متمرکز شوند. اما وقتی بخش های مدیریت تولید و طراحی تجربه کاربری به صورت یک تیم با یکدیگر کار کنند، مدیران تولید زمان محدود خود را به مسائل مرتبط با تخصص شان اختصاص می دهند و طراحان تجربه کاربری جنبه های متفاوتی به محصول می افزایند. در نتیجه محصول نهایی کم نقص و تمام و کمال از آب در می آید. چه چیزی بهتر از این؟

نتیجه گیری

یکی از بهترین زمینه ها برای آغاز همکاری میان مدیران تولید و طراحان تجربه کاربری (UX) می تواند استارت تحقیقات اولیه برای تولید محصول باشد. به این ترتیب هر 2 طرف به یک چارچوب مشخص خواهند رسید و به اصطلاح زبان همدیگر را بهتر می فهمند. در نهایت نیز محصولی تولید می شود که هم با اصول تجاری شرکت سازگار است و هم نیازهای مشتریان را پوشش می دهد.
همچنین همکاری میان مدیران تولید و طراحان UX موجب می شود دانش مدیران از تجربه کاربری افزایش پیدا کند و حین تدوین استراتژی ها و طراحی فرآیندها بتوانند با دید بهتری کار را پیش ببرند. موضوعی که در نهایت به موفقیت های بیشتر برای کل مجموعه ختم می شود.

اگر صاحب یک کسب و کار (وب سایت) هستید و افزایش بازدید و رقابت با رقبای تزار اول چالش شماست، ما آماده ایم… با یک مشاوره سئو حرفه ای در مسیری درست به شکل هدفمند گام بردارید.